دغدغه مقام معظم رهبری درباره لزوم اخذ نتایج ملموس اقتصادی از آمد و رفت هیات های خارجی، هم تذکر است و هم مطالبه ای جدی. تذکر از این باب که " این رفت ‌وآمدهایی که الان هست، هیچ معنای مثبتی تاکنون برای ما نداشته" و مطالبه از این باب که " باید روی زمین معلوم باشد؛ روی کاغذ فایده‌ای ندارد که بنشینید مذاکره کنید"

اگر می خواهیم به این مطالبه و تذکر به جا در عمل توجه شایسته نشان دهیم،لازم است به مسائل و مشکلات پیش رو توجه داشته باشیم و نسبت به رفع آن،تلاش کنیم.

تجربه من در اتاق ایران و حضور در مذاکرات مستقیم و غیر مستقیم ده ها هیات خارجی موید این است که اکثریت هیات ها دریافته اند که مختصات و مطالبات مجموعه حاکمیت ایران دیگر هم چون گذشته مبتنی بر رابطه خریدار-فروشنده و رابطه یک سویه تجاری نیست. اما واقعیت این است که ما برای بهره گیری بهینه از حضور آنها، به خوبی آماده نیستیم.

لازمه محقق شدن دستاوردهای اقتصادی واقعی از فضای پسا برجام ، تامین پیش نیازهای ضروری آن  است.اما این پیش نیازها چیستند؟

اول- رتبه شاخص "سهولت کسب و کار" در ایران نه در منطقه و نه در جهان ، قابل دفاع نیست.  ارتقای این رتبه (که محتاج انقلابی اقتصادی است)  باید در اولویت همه مسائل سیاست گذار قرار گیرد تا فضای کسب وکارکشور برای جذب سرمایه، جذاب شود. تا این رتبه پایین است، فروش کالا به ایران، جاذبه بیشتری از مشارکت تولیدی و تجاری با ایران خواهد داشت.

دوم- امروز سرمایه گذاری و رقابت در همه رشته ها، در دستور کار ایران قرار دارد. صرف سرمایه انسانی و مالی محدود در عرصه های نامحدود، یکی از رموز رقابتی نبودن ما در جهان است. باید معین کنیم قراراست در کدام رشته ها به یک قدرت رقابتی جهانی تبدیل شویم؟ مهم است بفهمیم سرمایه محدودمان را کجا قراراست متمرکز کنیم .مهم تر آن که باید از صرف سرمایه در غیر این محل ها باید تقوی ورزید. آن راهبرد توسعه  که همه چیز را هدف گیرد، به معنی فقدان راهبرد است.

سوم- محتاجیم دوباره به تدوین استراتژی جذب سرمایه گذاری بپردازیم. معلوم نیست ما درچه زمینه هایی وبه چه میزان ازمالکیت می خواهیم ومی توانیم جذب سرمایه وتکنولوژی داشته باشیم.

چهارم- بنگاه های ماباید آمادگی لازم برای مذاکره و قراردادهای حقوقی محکم ومتقن برای مشارکت درخودایجاد کنند.

پنجم - حرکت قطعی به سوی فضای رقابتی دراقتصاد کشورباید به صورت محسوس وملموس دیده شود.

ششم- عزم جدی کشوربه توسعه بخش خصوصی وپرهیز ازتوسعه بنگاه های دولتی باید به صورت عملی دیده شود. نباید به فربه سازی بنگاه های دولتی و خصولتی ادامه داد... کاری که به نظر می رسد همچنان با جدیت در حال انجام آن هستیم.

 هفتم- دنیا باید از حاکمیت ایران یک حرف واحد بشنود. ارسال پیام های متناقض و ناهمخوان، سبب گریز بنگاه های جدی از مشارکت صنعتی با ایران می شود.

با این ملاحظات، به نظرم با بیانات اخیرمقام معظم رهبری همه ما باید پیش نیازهای تحقق جذب سرمایه  و تکنولوژی و نمودعینی آن روی خاک پاک ایران رافراهم آوریم.

واقعیت این است که هیچ کس دلش به حال ما نسوخته است. دنیا دار رقابت است.  همه کشورهای دنیا به فکر کسب بیشترین منفعت خودشان هستند. اینکه منافع ما از برجام چقدر باشد،  کاملا بسته به آن است که خودمان چگونه عمل می کنیم. حتی بارش طلا از آسمان، برای ملتی که فاقد استراتژی و آمادگی باشد و نداند چه می خواهد، مصیبت است.

محسن جلال پور