در جامعه­ی معاصر، مردم از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای جستجوی اطلاعات، خرید کردن، درخواست استخدام، در میان گذاشتن نظرات، و در تماس بودن با دوستان و آشنایان استفاده می­کنند. در حوزه­ی کسب و کار، مردم از فناوری برای کار گروهی در خلق ایده­ها، محصولات و خدمات و اشتراک­گذاری آنها با همکاران، مشتریان یا جامعه­ی مخاطبان بزرگتر استفاده می­کنند. درعین حال، جامعه­ی معاصر با انبوهی از مشکلات مواجه است که باید حل شوند: فقر مزمن، اچ آی وی ایدز، امنیت غذایی، کمبود انرژی، تغییرات اقلیمی جهانی و تخریب محیط­زیست. در این زمینه، واکنش منعطف به مشکلات پیچیده، برقراری ارتباط به صورت موثر، مدیریت اطلاعات به صورت پویا، کار و دستیابی به راه­کار در قالب گروهی، استفاده­ی موثر از فناوری و تولید دانش جدید به صورت مستمر، از اهمیت بسیاری برخوردار است (کوزما و راث، 2012).

عواملی که تغییر ایجاد می­کنند عبارتند از: خلق محتوا، راه­کارها، استفاده از مدل­هایی که ازلحاظ اجتماعی و اقتصادی مرتبط هستند و مدل­هایی که تجربه­ی کاربری و اثرگذاری بیشتری دارند. راه­کارهای فناوری و اینترنت فرصت­های نامحدودی را در سراسر جهان ایجاد می­کنند و هر روز راه­کارها و دستگاه­ها و ویژگی­ها و عملکردهای جدیدی اضافه می­شود. هر کسی می­تواند خلاق و نوآور باشد، اما همه خلاق و نوآور نمی­شوند. چه تفاوتی وجود دارد؟

بسیاری از سازمان­ها فرصت­ها را می­بینند، بسیاری روی راه­کارها کار می­کنند، بعضی راه­کارهای موفق را به کار می­گیرند و حتی تعداد کمی از آنها، سازمان­های دیگر و کاربران (در وهله­ی اول، جوانان) را برای استفاده از این فرصت­ها یاری می­کنند. طرح آموزشی اینتل یکی از این طرح­هاست که حامی دگرگونی جهانی و محلی آموزش، نوآوری و رشد استعدادهاست. یکی از مثال های قابل اشاره نمایشگاه بین­المللی علوم و مهندسی اینتل[1] است. این نمایشگاه بزرگترین رقابت بین­المللی پیش­دانشگاهی در حوزه­ی علوم است که سالانه بیش از 1500 دانش­آموز دبیرستانی از 70 کشور، منطقه و سرزمین مختلف را گردهم می­آورد تا پژوهش­های مستقل خود را به نمایش بگذارند و همزمان برای جایزه­ای بالغ بر 3 میلیون دلار رقابت کنند(www.societyforscience.org/isef). مثال دیگر اینتل گلوبال چلنج است که با همکاری دانشگاه برکلی و اینتل برای حمایت از کارآفرینی و ترویج آن در سراسر جهان برگزار می­شود. این رقابت، که هر سال در مدرسه­ی کسب و کار هاس[2] در برکلی کالیفرنیا برگزار می­شود، میزبان تیم­های سراسر جهان است و فرصت­های کسب و کار جهانی را که به­واسطه­ی به کارگیری فناوری­های جدید و حقیقتا نوآورانه، بیشترین پتانسیل را برای اثرگذاری مثبت بر جامعه دارند، به نمایش می­گذارد (http://entrepreneurship.intel.com/intelchallenge).

یکی از بهترین مثال­های نوآوری اجتماعی و مشارکت بخش های دولتی و خصوصی اجلاس جهانی یوث اوارد[3] است که حیطه، دامنه و عمق نوآوری را از طریق محتوا و کاربردهای خلاقانه­ای که توسط جوانان ابداع می­شوند توضیح می­دهد. جوانان، با خلق محتوایی که اثرگذار و دارای اهمیت اجتماعی بود، بخش­ جدیدی از زندگی خود را آغاز کردند و به کارآفرینان جوانی تبدیل شدند که اگر بخواهیم حق مطلب را ادا کنیم، پرشور بودند و می­خواستند جهان را به مکان بهتری تبدیل کنند.

این مسابقه­ی استعدادیابی، که زیر چتر سازمان ملل متحد، توسط مرکز بین­المللی نیومدیا[4]، و با حمایت یونسکو، آی تی یو، اینتل، یونیدو، ایزاک و تل فری[5] برگزار می­شود، به یکی از مدل­های ترویج نوآوری اجتماعی در میان جوانان تبدیل شده است.

اجلاس جهانی یوث اوارد برای رسیدن به بهترین و نوآورانه­ترین راه­کار از سازوکار رقابت باز استفاده می­کند و به صورت گسترده در بیش از 120 کشور عضو سازمان ملل تبلیغ می­شود. چشم­انداز نوآوری در اجلاس جهانی یوث اوارد دچار نوعی تغییر ناگهانی شده است، زیرا از جوانان (زیر 30 سال) دعوت می­کند تا برای اتخاذ عمل در مسیر دستیابی به اهداف توسعه­ی هزاره­ی سازمان ملل از اینترنت و قابلیت جابجایی استفاده کنند.

جوانان از فناوری برای حل شدیدترین مشکلات جامعه، شهر، منطقه یا کشورشان استفاده می کنند. راه­کارهای جوانان غالبا در مقیاس جهانی قابل استفاده است. آنها به خاطر پاداش یا موقعیت شغلی نوآوری نمی­کنند، بلکه از ته دل و به خاطر نتیجه به دنبال نوآوری هستند. آنها به نوآوری­های خود جان می­دهند و با آنها و به خاطر آنها و برای تغییری که به دنبال آنند، جدل می­کنند.

جوانان تنها با فناوری کار نمی­کنند. به زبان آن «صحبت می­کنند». در فناوری «زندگی می­کنند». به کمک فناوری تغییر ایجاد می­کنند. روابط اجتماعی و بافتی را که درآنند نوآورانه می­کنند و درنهایت، مدل­های کسب و کار قابل اندازه گیری و پایدار را خلق می­کنند.

 برگرفته از کتاب آزبورگ، توماس و رنه شمیدپیتر. (1397). نوآوری اجتماعی؛ راه حل هایی برای آینده پایدار. (مترجم: علی اصغر سعدآبادی). انتشارات دانشگاه امام صادق علیه اسلام.